We Willen Allemaal Naar Huis // 'Stad’ (1984) en ‘Thuis’ (1996)

Wat betekent het om thuis te zijn? Zijn we één met onze geboortegrond, de stenen die ons fysieke huis vormen, de taal die ons omringt? Of creëren we een thuis in een organische flow van gebeurtenissen en mensen in ons leven? Is het ons beginpunt of ons eindpunt, en wat als er geen thuis is?

Met het drieluik We Willen Allemaal Naar Huis van gastprogrammeur Fleur Bax zoomen we tijdens drie filmavonden in op verschillende aspecten van het thuis-zijn. Het startpunt van de eerste avond is het thuis-gevoel in Tilburg; de standplaats van Pop Up Cinema en de geboortegrond van Fleur en filmmakers Paul van den Wildenberg en Jan Ketelaars. De tweede en derde avond van het drieluik worden binnenkort bekendgemaakt.

Deze eerste avond zijn er twee films van Paul en Jan te zien, een van de twee zet de camera op het Tilburg van de jaren '80. De ander neemt een kijkje in de doorsnee huiskamer in Nederland. Hoe wordt Tilburg een thuisbasis? En hoe vormt het alledaagse ons leven? Na de vertoning gaan Jan en Paul in gesprek met Fleur en het publiek over hun werk, de steden die hen gevormd hebben, en de betekenis van thuis zijn.

Paul en Jan groeiden op in Tilburg en gaven jarenlang les aan de HKU. Hun beeldende films werden vertoond op IDFA, IFFR, NFF en internationale festivals. Sinds 1983 werken ze samen aan films met een fotografische inslag.

In 1984 maakten Paul en Jan de film Stad: een portret van Tilburg zoals je nog niet eerder zag. Stad vangt de sfeer van de ‘onzichtbare’ stad door de ogen van een onzichtbare reiziger. Het gewone wordt ongewoon, het over het hoofd geziene krijgt alle aandacht. Sobere zwart-witbeelden, strakke kaders en subtiel geluid geven de geboortestad vorm. Shots van onder andere verlaten fabrieken, braakliggende terreinen, straten en op de achtergrond soms kerken. De begeleidende tekst uit 1984 over de film loog er niet om:

“Een stad. Geen Venetië, Parijs of Amsterdam. Een gewone stad […] Door de inwoners een beetje ironisch ‘de schoônste stad van het land’ genoemd. In zijn nog slechts de resten van de wolindustrie en het katholicisme zichtbaar. Droevige overblijfselen van wat verdwenen is. Met zijn vele lege plekken waar ooit gebouwen hebben gestaan, is het een plek ‘zonder hart’, een plek die zijn wortels kwijtgeraakt is en die zichzelf vergeefs opnieuw probeert uit te vinden."

Tilburg is inmiddels veranderd, maar er zijn ook nog steeds herkenbare elementen zichtbaar van toen. Paul en Jan verlieten de stad. Hoewel ze soms terugkeren, hebben ze hun ‘thuis’ op andere plekken gevonden. Voelen ze zich nog verbonden met hun geboortegrond? Wat dreef hen destijds om Tilburg zo vast te leggen? Hoe verhoud je je tot een plek die constant verandert?

Het thema ‘thuis’ komt vaker terug in hun werk, zoals in de tweede film van de avond, toepasselijk genoemd, Thuis.

De tweede film van de avond is Thuis (1996). Ditmaal niet in Tilburg maar in Amsterdam gefilmd, volgen we in Thuis mensen die het thuisgevoel proberen uit te leggen in hun eigen huizen.

In Thuis worden Amsterdammers in hun huiselijke omgeving geportretteerd. Bejaarden, jongeren, alleenstaanden en gezinnen delen hun gewoonten en rituelen. De observerende stijl laat zien hoe het alledaagse, vaak onopgemerkt, het leven vormgeeft.

Hoewel huizen en steden veranderen, blijft het thuisgevoel geworteld in de mensen die erin wonen. Wat maakt een plek tot thuis? Hoe behouden we dat gevoel ondanks veranderingen?

We Willen Allemaal Naar Huis is onderdeel van een speciaal programma genaamd Post Pop Up. Drie vernieuwende stemmen cureren in opdracht van Pop Up Cinema een serie van drie unieke filmvertoningen op bijzondere locaties, elk gebaseerd op actuele vraagstukken, thema’s of specifieke doelgroepen. Dit is het tweede drieluik in de serie, geprogrammeerd door Fleur Bax.

De tweede en derde avond van het drieluik worden binnenkort bekendgemaakt.